Onderneming en rechtspersoon
(verschijningsvorm)
De verschijningsvorm van
de onderneming:
Een onderneming blijft een onderneming, welke rechtsvorm
het ook heeft.
Immers de definitie van een onderneming is onafhankelijk van
de verschijningsvorm:
"Een onderneming is een organisatie van kapitaal en
arbeid gericht op het bereiken van winst."
Een onderneming heeft altijd een juridische
verschijningsvorm.
De juridische vorm dient ter bescherming van belangen van
verschillende participanten. (Zie definitie participanten in H1) Al
naar gelang het verschil in participanten horen bedrijven te
verschillen in verschijningsvorm. Met andere woorden als de
verschijningsvorm niet aansluit bij de belangen van de
participanten zit de bedrijfsjas het niet lekker. Belangen van
participanten die daarbij in het geding zijn, zijn
"aansprakelijkheid", "medezeggenschap",
"fiscale gevolgen", en een aantal overige wettelijke
aspecten.
terug
naar inhoud
Aansprakelijkheid:
Neem het geval van een bekend horecabedrijf op
oudejaarsavond. Er breekt brand uit; er vallen doden en
gewonden. De levenslange verzorging van gehandicapten is voor
een particulier persoon onbetaalbaar.
Een verstandig persoon heeft een horecabedrijf waar niet te
veel
mensen op risicovolle wijze bijeengepropt worden. Het bedrijf
stond niet op
eigen naam , de eigen rechtspersoon c.q natuurlijke persoon,
als eenmansbedrijf. Het eigenlijke bedrijf wordt juridisch
ondergebracht in een besloten vennootschap. Bij dat bedrijf
ben je in principe gewoon ook een werknemer (naast
groot-aandeelhouder/aanmerkelijkbelang aandeelhouder). Als je
dan het bedrijf volgens de normen zorgvuldig bestiert, dan ben
je niet met je persoonlijke vermogen en het huis van vrouw en
kinderen aansprakelijk voor rare ongelukken. (Die
zorgvuldigheid was in onderhavig geval helaas een probleem.)
terug
naar inhoud
Sociale verzekeringen:
Natuurlijk is er als directeur eigenaar wel een
verschil met andere werknemers. Je bent alleen door jezelf te
ontslaan. Opdat er geen misbruik wordt gemaakt van de sociale
verzekeringen heeft de directeur eigenaar daarom nooit recht
op een werkloosheidsuitkering en dergelijke, maar hoeft hij
ook geen premies daarvoor te betalen. Als verstandig mens
verzekert hij zich wel tegen ziekte en arbeidsongeschiktheid
enzovoort., maar dan particulier.
terug
naar inhoud
Kapitaal
en de belangen van de kapitaalverschafers:
Een
Besloten Vennootschap kan ook gemakkelijk aandelen uitgeven.
Aandelen zijn stukjes eigendom van het bedrijf dus. Door
aandelen in het bedrijf te verkopen is gemakkelijk
risicodragend vreemd vermogen aan te trekken. Lastig voor de
vermogensverschaffer is dat de aandelen in een - de naam zegt
het al- Besloten Vennootschap slecht verhandelbaar zijn (weinig
courant). Errug slecht zelfs, zoals al te vaak blijkt in
familie BV's met ruzie. Daarom is het vaak handiger om een Naamloze
vennootschap op te richten waarin de aandelen vrij aan toonder
zijn en dus gemakkelijk verhandelbaar, bijvoorbeeld op de
beurs.
terug
naar inhoud
Fiscaal en dubbele
heffing:
Vaak wordt als nadeel van een kleine BV genoemd de dubbele heffing:
Er moet vennootschapsbelasting
worden betaald en tevens inkomstenbelasting. Dit nadeel
bestond in de praktijk niet. Het directeurssalaris werd in
mindering gebracht op de winst en verder is de ondernemer
geneigd om de winst in de zaak te houden. Dan is het
vennootschapstarief lager. Bij verkoop van de zaak vindt pas
een eindafrekening plaats. Ook dan was er een zak vol truckjes
om de belasting te vermijden of uit te stellen. In de nieuwe
belastingwetgeving heeft men geprobeerd om de verschillen
zoveel mogelijk weg te werken. Daarmee lijkt het bijna altijd
onverstandig om alle risico bij de natuurlijke persoon en
zijn/haar gezin te leggen.
De Fiscus stelt domweg dat je als ondernemer-eigenaar
gewoon een goed salaris hoort te hebben en wil je graag
daarvoor belasten. Laat je echter niet door de fiscus bij de
neus nemen, want als er geen winst is is er ook geen sprake
van een goed ondernemerssalaris zonder je overige schuldeisers
onverantwoordelijk achter te stellen bij de belastingdienst.
Ook de fiscus hoort de wet te respecteren.
terug
naar inhoud
Samenwerkingsverbanden:
Is er sprake van veel bijna zelfstandige ondernemingen die
intensief samenwerken in bijvoorbeeld reclame en inkoop etc,
maar die verder semi-zelfstandig werken, dan is een
gezamenlijk BV niet handig. De misstap van de een heeft te
grote gevolgen voor de ander terwijl die ander daar te weinig
invloed op gehad heeft. In dat geval besluit je tot oprichting
van een coöperatie.
terug
naar inhoud
Belangen
van overige participanten:
In het wettelijk kader zit
niet alleen het belang van de aandeelhouders bebakken maar ook
van bijvoorbeeld crediteuren en zelfs van maatschappelijke
belangengroepen. Dit komt tot uiting in allerlei
verplichtingen ten aanzien van verslaglegging,
medezeggenschap, raad van commissarissen enzovoort. De laatste
ingreep van de overheid is meer recht van de algemene
vergadering van aandeelhouders op de beloningen van de
bestuurders.
terug
naar inhoud
Bedrijf
maar toch geen winstoogmerk:
Geen winstoogmerk wil
zeggen, dat de organisatie wel geld ingezamelt of winst maakt,
maar niet
voor aandeelhouders; meer ten behoeve van de zelfstandigheid
of continuïteit. Als het gaat om een bedrijf in het
kader van het algemeen belang of een bedrijf zonder
winstoogmerk dan wordt veelal gekozen voor een stichting. Een
stichting is immers wel een zelfstandige rechtspersoon, maar
ken geen eigenaar, wel een bestuur. In zo'n bestuur hebben
meestal vertegenwoordigers van belangengroeperingen,
overheden, idealisten etc zitting.
Als een stichting een bedrijf uitoefent moet ze verder wel aan
nagenoeg dezelfde vereisten voldoen als een BV of NV. Het
verschil zit dus vooral in het ontbreken van aandeelhouders
(eigenaren). Daarbij kan een stichting best als bedrijf
floreren, door een goede inkomstenbron te zijn voor alle
betrokken werknemers. Vaak ziet men ook volwaardige bedrijven
in stichtingsvorm in meer idealistisch ingestelde kringen,
bijvoorbeeld de stichting ARC of de Vlinderstichting.
terug
naar inhoud
Het familiebedrijf:
Toch vindt men het vaak niet nodig om het bedrijf een eigen
rechtspersoon te geven. Lang is bijvoorbeeld gestimuleerd om
de landbouw als familiebedrijf uit te oefenen. Banken vinden
het als verschaffers van toch risicodragend kapitaal ook wel
prettig als de boer met zijn/ haar hele hebben en houden borg
staat voor de leningen. Nu is het zo dat een
boerenfamiliebedrijf ook weinig aansprakelijkheden heeft
jegens derden. Toch is het de vraag of het familiebedrijf nog
in deze tijd past.
terug
naar inhoud
Een
bedrijf zonder rechtspersoon heeft natuurlijk wel altijd een
rechtsvorm.
Onder de term eenmanszaak valt eigenlijk
alles dat door de een eigenaar bestiert word. Men kan echter
ook samenwerken en die samenwerking een vaste juridische
verschijningsvorm geven. De wettelijke verantwoordelijkheden
en onderlinge verhoudingen liggen dan duidelijk vast. Dit
kunnen zijn: de vennootschap onder firma (niet verwarren met
BV of NV!!), een samenwerking tussen firmanten, de
commanditaire vennootschap, een samenwerking tussen
verschaffers van ondernemingskapitaal en uitvoerenden. en de
maatschap, Een samenwerkingsverband wat veel in de
advieswereld voorkomt.
terug
naar inhoud
Naast personen-associaties zijn nog kapitaal-associaties
mogelijk:
Samenwerkingsverbanden om met elkaar
ondernemend kapitaal te vergaren.
Let op: een juridische verschijningsvorm is iets anders dan
een rechtspersoonlijkheid. Alleen het laatste woord duidt op
zelfstandigheid en kan bijvoorbeeld voor de rechter gedaagd
worden. Een verschijningsvorm duidt alleen op de vorm.
terug
naar inhoud
De
belastingwetgeving is eigenlijk heel eenvoudig:
Wie wordt er belast? Een natuurlijk persoon (mevrouw of
meneer X) of een rechtspersoon (NV, BV, Stichting, COÖP)
Bij een natuurlijk persoon geldt in de nieuwe wet het
boxenstelsel.
De natuurlijke persoon wordt voor zijn directeurssalaris belast
volgens de tarieven in box1 (ca. 52% % top tarief)
De natuurlijke persoon wordt voor zijn aanmerkelijk belang
winstuitkering belast
volgens de tarieven in box 2 (ca51,25%)
De aandeelhouder zonder aanmerkelijk belang wordt alleen
voor de waarde van de aandelen belast in box 3 (1,2%)
Alle consumenten en alleen consumenten betalen de BTW
Nogmaals:
BTW, belasting op toegevoegde waarde. Dit is een spel op
het raakvlak van bedrijf en consument. Een natuurlijk persoon
(de eindconsument) betaalt BTW over alle toegevoegde waarde in
de productieketen. De bedrijven zijn daartoe voor de fiscus
onbezoldigde incasseerders van die gelden, waarbij ze via
fiscale verrekening van betaalde en ge"inde BTW het
estafettestafje aan elkaar doorgeven. Een bedrijf mag
bij zijn plannen daarom ook helemaal niet inclusief BTW
rekenen. Alleen de kosten van de afhandeling van de BTW
drukken op het bedrijfsresultaat. Helaas wordt dit door veel
ondernemers moeilijk begrepen.
Vennootschapsbelasting: Een bedrijf betaald verder
belasting over de winst, De vennootschapsbelasting. (VPB). De
percentages of tarieven kunnen door politieke besluitvorming
van jaar tot jaar verschillen. De percentages in de opgaven
zijn daarom gewoon rekenvoorbeelden.
Ditzelfde geldt voor de inkomstenbelasting (IB)(BOX 1) en
vermogensbelasting (VB)(BOX 2) van natuurlijke personen
(meneer X en mevrouw IJ). Daarnaast betalen de natuurlijke
personen die aanmerkelijk veel aandelen bezitten een bepaald
belastingtarief over hun aanmerkelijk belang bezit (AB)(BOX3).
(Alle overige belastingen als onroerend goedbelasting etc etc.
zijn in het kader van deze cursus niet in beeld.)
De eigenaar van een eenmansbedrijf is geen werknemer en
daarom uitgesloten van collectieve werknemersverzekering als
Ziektewet (ZW), Wettelijke Arbeidsongeschiktheid (WAO)
Voor alle volksverzekeringen (AAW, WAO enzovoort.) is iedereen
verzekerd, de premie hiervoor zit al in de gewone 'fiscale'
heffing.
Een ondernemer zou zijn bedrijfsgebouwen privé kunnen
aanhouden (tarief 1,2%) en verhuren aan de BV (tarief 30% in
de onderste schijf);
dat scheelt toch mooi. Dit gat is dus door de fiscus gedicht,
ook als het op naam van aanverwanten staat. De ondernemer is
zo eigenlijk achtergesteld bij de privé persoon. Nu zou de
ondernemer zijn eigen gebouwen kunnen verkopen en terughuren
al dan niet via een B.V.. Als hij dan dat uit bedrijf
vrijgekomen privé vermogen (de waardestijging blijft in de
overgang wel belast, maar dat hing toch als een zwaard van Damocles boven zijn bezit) herbelegt
bijvoorbeeld in aan derden te
verhuren gebouwen dan lijkt dat wel voordeliger. Het blijft
helaas altijd zo dat de belastingheffingen het ondernemen beïnvloedden.
terug
naar inhoud
Tarieven
inkomstenbelasting: bijgewerkt tot maart 2001
meer dan 000000-032763 bedrag 00000 percentage 32,35%
meer dan 032763-059520 bedrag 10568 percentage 37,60%
meer dan 059520-102053 bedrag 20626 percentage 42,00%
meer dan
102053
bedrag 27834 percentage 52,00%
tarief box 2 winst uit aanmerkenlijk belang:
25%
tarief box 3 vermogen: 1,2%
tarief box drie
| Let
op: Op deze pagina's staan kunnen links naar samenvattingen
van de lesstof staan. Het is echter niet voldoende om alleen
samenvattingen te leren. Men wordt geacht de hele lesstof te
kennen. De stof die op deze site wordt behandeld is veelal de
kern. Leren gaat bovendien niet zonder actief oefenen. Heb je
zelf suggesties voor links of tips en materiaal. e-mail die dan
naar deze site. Zo mogelijk zal de site daarmee verbeterd
worden. |
| copyright
G. Poortinga |
|
