In het begin van onze jaartelling had Nederland nog voor het overgrote deel een natuurlijk karakter. De rivieren, de zee, de wind en de neerslag bepaalden - naast de bodem - bet gezicht van ons land. Nederland moet toen zeer rijk aan bossen zijn geweest. Uit onderzoek blijkt, dat er uitgestrekte bossen waren op de hogere zandgronden, langs de rivieren en op de meer landinwaarts gelegen duinen. In deze bossen was een zeer gevarieerde flora en fauna aanwezig.

De behoefte van de mens aan brand- en timmerhout, maar ook aan akkerbouw- en weidegronden, ging gepaard met een voortdurende druk op de bossen. De oppervlakte hos nam daardoor drastisch af, bet natuurlijke karakter van de overgebleven bossen verdween grotendeels, vele diersoorten stierven uit en bodems verarmden. Als bekend voorbeeld kan bet Beekberger Woud nabij Apeldoorn genoemd worden. Dit laatste restant van oerbos in ons land werd in bet midden van de negentiende eeuw gekapt.
De geschetste ontwikkeling heeft zich niet alleen in Nederland afgespeeld, maar in vrijwel geheel West Europa. Door de eeuwen been is er echter toch getracht de bossen te behouden. Aan bet eind van de negentiende eeuw leidde dit streven weer tot een toename van bet bosareaal. Dit was vooral te danken aan een grootschalige aanleg van bossen en een goede wettelijke bescherming ervan. De aanleg vond plaats om zandverstuivingen te beteugelen, maar ook uit produktie-overwegingen.
Mede door de veelal arme bodem en de daarmee samenhangende geringe keuzemogelijkheden aan boomsoorten leverde dit echter vaak monotone bosbeelden op, zoals wij die ook nu nog veel tegenkomen.
In de twintigste eeuw hebben de ontwikkelingen zich voortgezet. Het bosareaal groeit nog steeds. Echter, de bodems onder de aanplant uit de vorige eeuw worden nu weer rijker en daarmee nemen ook de keuzemogelijkheden in
boomsoorten toe. Naast de houtproductiefunctie zijn de bossen een grotere rol van betekenis gaan spelen voor bet natuurbehoud en de openluchtrecreatie. Het gegroeide inzicht over de samenstelling en bet functioneren van natuurlijke bossen heeft geleid tot een toegenomen maatschappelijke vraag naar meer natuurlijk functionerende bossen in Nederland. In het Meerjarenplan Bosbouw wordt ruime aandacht besteed aan de drie genoemde functies. De maatschappelijke wensen en behoeften zijn daarmee vertaald in bet regeringsbeleid voor de komende jaren. Er is onder andere een beleidsmatige ruimte geschapen om de bossen een meer natuurlijk karakter te geven. In bet algemeen zal in het bosbeheer speciale aandacht zijn voor de natuurwaarden. In een deel van de bossen zal bovendien het beheer in de eerste plaats op behoud en ontwikkeling van natuurwaarden worden gericht.

In onze samenleving is weinig bekend over bossen met een natuurlijk karakter, met name omdat dit soort bossen in West Europa nauwelijks meer voorkomt. Om in brede kring hiervoor meer belangstelling te wekken, heeft bet IVN bet initiatief genomen een bock met een duidelijke visie over dit onderwerp uit te brengen.
Ik spreek de hoop uit, dat dit bock een grote groep mensen enthousiast maakt voor bet aspect 'natuur' in bet bos en ben ervan overtuigd dat bet een bijdrage zal leveren aan de discussie over bet bosbeheer in Nederland.

De Minister van Landbouw en Visserij,    

ir G.J.M. Braks

 naar --> Een historische terugblik